منافع کشورهای مصرف کننده
چهارشنبه های حقوق نفت و گاز – درس گفتار ششم
دکتر سیدعرفان لاجوردی – مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت
کشورهای مصرف کننده ای که نمی توانند جایگزینی داخلی برای نفت وارداتی پیدا کنند، ناگزیرند با خرید نفتِ در حال افزایش قیمت از کشورهای تولیدکننده، به تقاضای رو به رشد انرژی پاسخ دهند. کشورهای واردکننده، به عنوان مصرف کنندگان، منافعی واقعی را در امنیت عرضهی نفت ارزان قیمت به عنوان عنصر کلیدی سیاست انرژی، دارند. در عین حال و پس از 1973 که برخی کشورهای صنعتیِ واردکننده ی نفت، مورد تحریم نفتی اعراب قرار گرفتند، بسیاری از کشورهای مصرف کننده، تأکید بیشتری بر امنیت عرضه ی انرژی داشتند.
بنابراین، کشورهای مصرفکننده، سیاستهای گوناگونی را اتخاذ نمودند:
-
تشویق توسعه ی اکتشاف نفت در مناطق امن و کمتر سیاسی و مناطق واقع در کشورهایی که فشار مالیاتی کمتری دارند؛ در این راستا منافع شرکت های بینالمللی نفتی و کشورهای مصرف کننده، همسو خواهدبود؛
-
افزایش ظرفیت ذخیره ی داخلی نفت و فرآوردههای نفتی با اهداف پذیرفته شدهی کم کردن قدرت چانهزنی کشورهای صادرکننده در کوتاهمدت و بالابردن توانایی کشور های مصرفکننده در پاسخ به کمبودهای ناگهانی در عرضهی جهانی نفت که در نتیجه ی تحریم، جنگ، نوسانهای آب و هواییِ شدید و دیگر رویدادهای اینچنینی رخ می دهد؛
-
افزایش استفاده از گاز طبیعی که نسبت به نفت خام با عرضه ی جهانی بیشتری همراه است؛
-
توسعه ی نظام مند اقدامات حفاظتی و بهینه سازی مصرف انرژی، همانند استانداردهای اقتصادی، جهت مصرف سوخت در ماشین ها و خانه ها؛
-
دادن اولویت های جدید به کاهش انتشار دی اکسید کربن و ایجاد انگیزه برای توسعه ی منابع سوختی که دارای کربن کمتری هستند؛
-
ارتقا و استفاده از انرژی های زیست توده (گیاهی و حیوانی) و تجدیدپذیر، همچون انرژی بادی و خورشیدی؛
-
ارتقا و استفاده از انرژی های هسته ای برای تولید برق، به دنبال نگرانی هایی ناشی از گرم شدن زمین و افزایش قیمت نفت؛ با اینوجود، انرژی هستهای، مسائل سیاسی خاص خود را به دنبال دارد؛ به ویژه مسایل مربوط به انتقال ضایعات هسته ای و حفاظت در مقابل اشاعه ی هستهای. تعداد کمی از کشورهای توسعه یافته، بهغیر از فرانسه (که 80 درصد برق مورد نیاز خود را از طریق برق هسته ای تامین می کند) و تا اندازه ی کمتری ژاپن، توانسته اند، برنامه ی هستهای خویش را بدون مخالفت جدی پیگیری نمایند.
-
بهبود شرایط گفتگو و همکاری مفید متقابل با کشورهای صادرکننده؛
گروهی از کشورها، سازمان چندجانبهی جدیدی را برای پیگیری مسایل انرژی و همچنین ارتقای همکاری ها بین کشورهای تولیدکننده و مصرفکننده ایجاد کردند. بدینترتیب، در سال 1974 و پس از عواقب شوک نفتی اول، اعضای سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی که از اصلی ترین کشورهای صنعتی جهان هستند، آژانس بین المللی انرژی را پدید آوردند. هدف آژانس بین المللی انرژی عبارت است از:
ارتقای خط مشی های معتدل انرژی از طریق ارتباط متقابل با کشورهای غیر عضو، صنعت و سازمان های بینالمللی در یک گستره ی جهانی و همکاری جهت یکپارچگی سیاست های انرژی و محیط زیست.
بهویژه اوپک و آژانس بین المللی انرژی، در مارس 2008 و در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام داشتند:
عمیقا متعهد به گفتگوی فعال در مورد مسایل انرژی هستند؛ کشورهای تولیدکننده و مصرفکنندهی نفت، منافع و نگرانیهای مشترکی دارند؛ چنین گفتگویی، اوپک و آژانس بینالمللی انرژی را قادر می سازد تا به فهمی گسترده تر از بازار نفت و از منظر کشورهای تولیدکننده و مصرفکننده دست یابند.
نظری دهید