تفاوت منفعت و عدم النفع در حقوق ایران

تفاوت منفعت و عدم النفع در حقوق ایران

ضرغام نره ئی کارشناس حقوقی و قراردادها :

جهت توضیح بهتر ابتدا تعاریفی مختصر از مفاهیم و واژه‌های مهم در این زمینه ارائه می‌شود:

الف) عین:

مالی است که وجود خارجی داشته و با حس لامسه قابل ادراک باشد، مثل درخت، خانه و … .

ب) منفعت:

ثمره‌ای است که از عین مال حاصل می‌شود بدون آن‌که از عین بکاهد، مثل میوه درخت، قابلیت سکونت در خانه و … .

ج) عدم‌النفع:

جلوگیری از ایجاد نفع را، عدم النفع می‌گویند. به عبارت دیگر، عدم النفع ناظر بر جایی است که شخصی از فایده متوقع و مورد انتظار، محروم شود.

حال تفاوت بین منفعت و عدم‌النفع را با ذکر مثالی توضیح خواهیم داد:

فرض کنید فرد الف، خانه فرد ب را غصب می‌کند، به حکم قانون فرد غاصب مسئول هرگونه آسیب وارده به مال مغصوب است و هم‌چنین بایستی پول منافع خانه را به مالک بدهد یعنی علاوه بر اینکه باید خانه را پس داده و ضررهای وارد بر آن را مثل خراب شدن دیوار یا ترکیدگی لوله‌ها را بدهد، موظف است پول اجاره‌ی خانه را در قالب اجرت‌المثل نسبت به زمان غصب پرداخت کند. در این مثال خود خانه با تمام اجزای فیزیکی آن عین محسوب می‌شود و امکان سکونت در آن خانه، منفعت نامیده می‌شود.

بنابراین مالک می‌تواند هم استرداد خانه را مطالبه کند (عین) و هم پول اجاره آن خانه را (منفعت). حال فرض کنید در همین مثال، مالک ادعا کند که قبل از غصب خانه، فرد مشتاقی به عنوان خریدار، حاضر به خرید خانه از من به مبلغ 100 میلیون بوده، اما به دلیل غصب و گذر زمان، از خرید خانه به مبلغ 100 میلیون تومان منصرف شده و خواهان خرید خانه به مبلغ 80 میلیون تومان است.

بنابراین مالک از غاصب می‌خواهد، علاوه یر جبران ضررهای وارد بر عین و مبلغ اجرت‌المثل، این مابه‌التفاوت بیست میلیونی را نیز باید پرداخت کند. این بیست میلیونِ ادعایی مالک، عدم النفع نامیده‌ می‌شود، یعنی غاصب مانع نفع بردن مالک از فروش خانه به مبلغ بالاتر شده است و از ایجاد نفع به سود او جلوگیری کرده است. با توجه به مطالب و مثال فوق، خراب شدن خانه را تفویت عین، جلوگیری از سکونت مالک تفویت منفعت و از بین رفتن موقعیت فروش خانه به مبلغ 100 میلیون تومان را عدم‌النفع می‌نامند.

“تفاوت منفعت و عدم النفع در حقوق ایران”

در رابطه با امکان مطالبه عدم‌النفع در قوانین باید گفت تبصره 2 ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر کرده است: «خسارت ناشی از عدم‌النفع قابل مطالبه نیست».

در عمل، نسبت به حکم به جبران عدم‌النفع، رویکرد غالب دادگاه‌ها این است که عدم‌النفع را به دلیل عدم قطعیت، ضرر محسوب نکرده و مستند به ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی – که در بالا ذکر شد- از صدور حکم به جبران عدم‌النفع خودداری می‌کنند.

تفاوت منفعت و عدم النفع در حقوق ایران

 

 

حق تقدم سرمایه گذاری در خرید سهام شرکت سرمایه پذیر

 

 

جهت دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر کارشناسان ما در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.

eyJpZCI6IjE3IiwibGFiZWwiOiJcdTA2MzlcdTA2NDVcdTA2NDhcdTA2NDVcdTA2Y2MiLCJhY3RpdmUiOiIxIiwib3JpZ2luYWxfaWQiOiI3IiwidW5pcXVlX2lkIjoiYmpsMTdhIiwicGFyYW1zIjp7ImVuYWJsZUZvck1lbWJlcnNoaXAiOiIwIiwidHBsIjp7IndpZHRoIjoiMTAwIiwid2lkdGhfbWVhc3VyZSI6IiUiLCJiZ190eXBlXzAiOiJub25lIiwiYmdfaW1nXzAiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8wIjoiI2ZmZmZmZiIsImJnX3R5cGVfMSI6ImNvbG9yIiwiYmdfaW1nXzEiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8xIjoiIzAwMDAwMCIsImJnX3R5cGVfMiI6ImNvbG9yIiwiYmdfaW1nXzIiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8yIjoiIzAwMDAwMCIsImJnX3R5cGVfMyI6Im5vbmUiLCJiZ19pbWdfMyI6IiIsImJnX2NvbG9yXzMiOiIjMWU3M2JlIiwiZmllbGRfZXJyb3JfaW52YWxpZCI6IiIsImZvcm1fc2VudF9tc2ciOiJcdTA2NDVcdTA2NDZcdTA2MmFcdTA2MzhcdTA2MzEgXHUwNjJhXHUwNjQ1XHUwNjI3XHUwNjMzIFx1MDZhOVx1MDYyN1x1MDYzMVx1MDYzNFx1MDY0Nlx1MDYyN1x1MDYzM1x1MDYyN1x1MDY0NiBcdTA2NDVcdTA2MmZcdTA2Y2NcdTA2MzFcdTA2Y2NcdTA2MmEgXHUwNjI3XHUwNjJmXHUwNjM5XHUwNjI3IFx1MDY0NVx1MDYyNyBcdTA2MjhcdTA2MjdcdTA2MzRcdTA2Y2NcdTA2MmYhIiwiZm9ybV9zZW50X21zZ19jb2xvciI6IiNiZmJmYmYiLCJoaWRlX29uX3N1Ym1pdCI6IjEiLCJyZWRpcmVjdF9vbl9zdWJtaXQiOiIiLCJ0ZXN0X2VtYWlsIjoiZm9yc2F0bGF3ZmlybUBnbWFpbC5jb20iLCJzYXZlX2NvbnRhY3RzIjoiMSIsImV4cF9kZWxpbSI6IjsiLCJmYl9jb252ZXJ0X2Jhc2UiOiIiLCJmaWVsZF93cmFwcGVyIjoiPGRpdiBbZmllbGRfc2hlbGxfY2xhc3Nlc10gW2ZpZWxkX3NoZWxsX3N0eWxlc10+W2ZpZWxkXTxcL2Rpdj4ifSwiZmllbGRzIjpbeyJic19jbGFzc19pZCI6IjEyIiwibmFtZSI6ImZpcnN0X25hbWUiLCJsYWJlbCI6IiIsInBsYWNlaG9sZGVyIjoiXHUwNjQ2XHUwNjI3XHUwNjQ1IFx1MDY0OCBcdTA2NDZcdTA2MjdcdTA2NDUgXHUwNjJlXHUwNjI3XHUwNjQ2XHUwNjQ4XHUwNjI3XHUwNjJmXHUwNmFmXHUwNmNjIiwidmFsdWUiOiIiLCJ2YWx1ZV9wcmVzZXQiOiIiLCJodG1sIjoidGV4dCIsIm1hbmRhdG9yeSI6IjEiLCJtaW5fc2l6ZSI6IiIsIm1heF9zaXplIjoiIiwiYWRkX2NsYXNzZXMiOiIiLCJhZGRfc3R5bGVzIjoiIiwiYWRkX2F0dHIiOiIiLCJ2bl9vbmx5X251bWJlciI6IjAiLCJ2bl9vbmx5X2xldHRlcnMiOiIwIiwidm5fcGF0dGVybiI6IjAiLCJ2bl9lcXVhbCI6IiIsImljb25fY2xhc3MiOiIiLCJpY29uX3NpemUiOiIiLCJpY29uX2NvbG9yIjoiIiwidGVybXMiOiIifSx7ImJzX2NsYXNzX2lkIjoiMTIiLCJuYW1lIjoiZW1haWwiLCJsYWJlbCI6IiIsInBsYWNlaG9sZGVyIjoiXHUwNjIyXHUwNjJmXHUwNjMxXHUwNjMzIFx1MDYyN1x1MDZjY1x1MDY0NVx1MDZjY1x1MDY0NCIsInZhbHVlIjoiIiwidmFsdWVfcHJlc2V0IjoiIiwiaHRtbCI6ImVtYWlsIiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJzdWJqZWN0IiwibGFiZWwiOiIiLCJwbGFjZWhvbGRlciI6Ilx1MDYzNFx1MDY0NVx1MDYyN1x1MDYzMVx1MDY0NyBcdTA2MmFcdTA2NDVcdTA2MjdcdTA2MzMiLCJ2YWx1ZSI6IiIsInZhbHVlX3ByZXNldCI6IiIsImh0bWwiOiJ0ZXh0IiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJtZXNzYWdlIiwibGFiZWwiOiIiLCJwbGFjZWhvbGRlciI6Ilx1MDYyYVx1MDY0OFx1MDYzNlx1MDZjY1x1MDYyZFx1MDYyN1x1MDYyYSBcdTA2MmNcdTA2NDdcdTA2MmEgXHUwNjJmXHUwNjMxXHUwNmNjXHUwNjI3XHUwNjQxXHUwNjJhIFx1MDY0NVx1MDYzNFx1MDYyN1x1MDY0OFx1MDYzMVx1MDY0NyIsInZhbHVlIjoiIiwidmFsdWVfcHJlc2V0IjoiIiwiaHRtbCI6InRleHRhcmVhIiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJzZW5kIiwibGFiZWwiOiJcdTA2MjdcdTA2MzFcdTA2MzNcdTA2MjdcdTA2NDQiLCJodG1sIjoic3VibWl0IiwiYWRkX2NsYXNzZXMiOiIiLCJhZGRfc3R5bGVzIjoiIiwiYWRkX2F0dHIiOiIiLCJpY29uX2NsYXNzIjoiIiwiaWNvbl9zaXplIjoiIiwiaWNvbl9jb2xvciI6IiIsInRlcm1zIjoiIn1dLCJvcHRzX2F0dHJzIjp7ImJnX251bWJlciI6IjQifX0sImltZ19wcmV2aWV3IjoibGlnaHQtZ3JleS5wbmciLCJ2aWV3cyI6IjE2MDI5MiIsInVuaXF1ZV92aWV3cyI6IjEzMzM4OSIsImFjdGlvbnMiOiI2MyIsInNvcnRfb3JkZXIiOiI3IiwiaXNfcHJvIjoiMCIsImFiX2lkIjoiMCIsImRhdGVfY3JlYXRlZCI6IjIwMTktMDUtMTEgMTE6Mzc6NTMiLCJpbWdfcHJldmlld191cmwiOiJodHRwczpcL1wvZm9yc2F0bGF3ZmlybS5jb21cL3dwLWNvbnRlbnRcL3BsdWdpbnNcL2NvbnRhY3QtZm9ybS1ieS1zdXBzeXN0aWNcL2Fzc2V0c1wvZm9ybXNcL2ltZ1wvcHJldmlld1wvbGlnaHQtZ3JleS5wbmciLCJ2aWV3X2lkIjoiMTdfMzA1OTg5Iiwidmlld19odG1sX2lkIjoiY3NwRm9ybVNoZWxsXzE3XzMwNTk4OSIsImNvbm5lY3RfaGFzaCI6IjA1MTIwMzU0NDYzMzdmMWY5NDc4NzQwODk3M2IxNDcyIn0=