حقوق نفت و گاز

حقوق نفت و گاز

حقوق نفت و گاز

دکتر سیدعرفان لاجوردی – مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت

درس گفتار اول

تاریخ عرضه ی نفت در بازار

رشد اقتصادی و افزایش همیشگی جمعیت، موجب شده است که انتظار تقاضای جهانی انرژی برای سال 2030، چهل درصد بیش تر از سال 2009 باشد. علی رغم پیشرفت های مداوم درخصوص کارایی و حفظ انرژی، به گواهی گزارش های منتشرشده ی فراوان، نگرانی ها در ارتباط با تأمین انرژی همواره وجود داشته است؛ و این به دلیل ارتباط تاریخی بین افزایش نرخ تولید ناخالص ملی یک کشور و افزایش مصرف انرژی بوده است. افزایش استفاده از سوخت های فسیلی که منجر به افزایش دی اکسید کربن می شود، می تواند بر شرایط اقلیمی جهان اثر بگذارد؛ این امر به ویژه از نیروگاه های فسیلی وشیوه هایی از حمل و نقل ناشی می شود که نفت را به عنوان سوخت برگزیده اند.

اساسا، توسعه ی صنعتی جهان با بهره برداری از زغال سنگ در اواخر قرن هجده و سراسر قرن نورده رخ داد. با این وجود، در قرن بیستم، نفت، به سوخت اصلی تمامی شیوه های حمل و نقل تبدیل شد و گاز طبیعی به عنوان یک سوخت پاک، عالی ترین جایگاه را در نیروگاه های تولید برق و فرآیندهای صنعتی به خود اختصاص داد. آمار ذیل که به تولید نفت در سراسر جهان اختصاص دارد، پیدایش نفت را به عنوان یک عامل حیاتی صنعت در طول قرن گذشته به تر نشان خواهد داد:

1 میلیون بشکه در روز، به سال 1913؛

5 میلیون بشکه در روز، به سال 1938؛

10 میلیون بشکه در روز، به سال 1960؛

سپس افزایش ناگهانی 32 میلیون بشکه در روز، به سال 1965؛

48 میلیون بشکه در روز، به سال 1970؛

58 میلیون بشکه در روز، به سال 1973.

این روند تاریخی، افزایش دو برابری را در هر سال، تا زمان افزایش قیمت نفت در سال های 1973 و 1979، نشان می دهد.

با تصمیم اعضای اصلی تولیدکننده ی نفت در خاورمیانه، مبنی بر عدم فروش نفت به آمریکا و متحدان غربی اش، به دلیل جنگ اعراب و اسرائیل، نفت دچار افزایش قیمت شدید شد و جهان تجربه ی اولین شوک نفتی را به خود دید. تولید نفت خام در 1979 به سقف 66 میلیون بشکه در سال رسید. به دنبال سقوط شاه ایران و متعاقبا قطع صادرات یکی از مهم ترین کشورهای تولیدکننده ی نفت، دومین شوک نفتی در سال 1979 رخ داد که در نتیجه ی آن قیمت نفت به شکل غیر قابل کنترلی افزایش یافت. افزایش شدید قیمت نفت در دهه ی 1970، منجر به کاهش تقاضا و هم چنین بحران اقتصادی در بسیاری از کشورها شد و تولید نفت در 1983به 57 میلیون بشکه در روز تنزل یافت (کاهش 14 درصدی در طول 4 سال).

افزایش قیمت، شرکت های نفتی بین المللی را ترغیب به جستجوی نفت در کشورهای غیر اوپک نمود؛ چرا که نفت در آن کشورها، کم تر تحت تأثیر مسائل جغرافیای سیاسی قرار داشت. تولید جهانی نفت در سال 1993، دوباره به میزان سال 1979 رسید. از آن زمان، تولید نفت، روند صعودی را طی کرده است و در سال 2007، به 82 میلیون بشکه در روز رسید (افزایش 24 درصدی از سال 1979 نمایان گر اضافه شدن 16 میلیون بشکه نفت در روز است.). در سال 2030، تقاضای جهانی نفت به میزان 15 تا 25 میلیون بشکه در روز نسبت به سال 2007 افزایش خواهدداشت.

هم چنین، استفاده ی جهانی از گاز طبیعی در طول دهه های گذشته افزایش یافته است؛ به نحوی که از 1009 میلیارد متر مکعب در سال 1970 به 1438 میلیارد متر مکعب در سال 1979 و تقریبا 3000 میلیارد متر مکعب در سال 2007 رسیده است، یعنی جهش 3 برابری از سال 1970 و دو برابر از سال 1979.

در سال های اولیه ی قرن 21، رشد سریع اقتصادی در بسیاری از کشورهای دارای اقتصاد نوظهور مثل چین و هند، منجر به افزایش چشم گیر تقاضای نفت و گاز، به ویژه در سال های 2003 تا 2007 شد؛ در نتیجه ی این افزایش تقاضا و هم چنین سایر عوامل، قیمت نفت در اوایل سال 2008، به فراتر از بشکه ای 100 دلار رسید. در میانه ی سال 2008، قیمت، از میزان ثبت شده در زمان شوک دوم نفتی در فاصله ی سال های 1979-1980 نیز فراتر رفت. مواد نفتی، عناصری کلیدی در زنجیره ی توسعه ی صنعتی و رشد اقتصادی در سراسر جهان به شمار می روند؛ بنابراین محدودیت دسترسی به این منابع ممکن است به کاهش توسعه ی اقتصادی منجر شود. هرگونه عدم توازن بین عرضه و تقاضا، تأثیر شدیدی بر قیمت نفت خواهدگذاشت؛ همان گونه که در خلال دو شوک قیمتی در دهه ی 1970 و پس از آن، تنزل قیمت ها در دو دهه ی 1980 و 1990 و افزایش دوباره ی قیمت ها در سال 2003 تا میزان ثبت شده در ژولای 2008، این وضعیت را شاهد بوده ایم.

نیمه ی دوم سال 2008، کاهش سریع قیمت تا 40 دلار در هر بشکه به وقوع پیوست؛ چرا که بسیاری از کشورها درنتیجه ی بحران مالی جهانی، با رکود اقتصادی روبرو بودند. حتی اگر استفاده از انرژی هسته ای و انرژی های تجدیدپذیر، توسعه یابد، این منابع نخواهند توانست برای دهه های طولانی، به عنوان منبع عمده ی انرژی مورد استفاده قرار گیرند. بسیاری از پیش بینی ها نشان می دهند در سال 2030، نفت و گاز، 60 درصد از ترکیب انرژی جهان را تشکیل خواهدداد، همان گونه که در سال 2007 چنین بود (بر حسب دلار با در نظر گرفتن تورم). در نتیجه، شرایطی که منجر به کشف منابع جدید و هم چنین افزایش بهره وری منابع است، برای تأمین عرضه دراز مدت انرژی هم چنان مهم خواهندبود.

مقالات دیگر :

تیموتی مِی، آنارشی رمزنگاری و بلاک چین

نظری دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Call Now Buttonتماس با ما