- دکتر عرفان لاجوردی - موسسه حقوقی فرصت - چرا نمی توان کوه دماوند را وقف کرد؟

چرا نمی توان کوه دماوند را وقف کرد؟

 

چرا نمی توان کوه دماوند را وقف کرد؟

دکتر سید عرفان لاجوردی – دارالوکاله فرصت

مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت

 

به تازگی بحث­های حقوقی و اجتماعی بسیاری درخصوص وقف کوه دماوند و بخش­ های دیگری از منابع طبیعی در گرفته ­است. این که منابع طبیعی قابلیت وقف دارد یا خیر از زوایای مختلفی قابل بررسی است؛ با این­ حال، ساده­ ترین راه برای بررسی این مساله، توجه به پیش­ شرط­ های وقف است.

یکی از پیش­ شرط­ ها آن است که موضوع وقف می­بایست «مال عینی» باشد؛ به دیگر سخن ضرورت دارد پدیده­ای دارای ارزش اقتصادی و قابل عرضه در بازار که تجلی ملموس دارد، وقف شود. ویژگی دوم، یعنی «عینی بودن»، در موضوع وقف دانشگاه آزاد اسلامی، موضوع استفتا قرار گرفت؛ و اساسا وقف دانشگاه آزاد اسلامی از این­ جهت ناشدنی قلمداد شد که دانشگاه، به خودی خود، مال ملموس، عینی و یا Tangible نبوده­ است.

علاوه بر «عینت»، «مالیت» نیز شرط است؛ مال، پدیده­ای است دارای ارزش اقتصادی که در بازار قابل معامله است. اموال عمومی، مال، در معنای دقیق کلمه نیستند؛ زیرا عرضه­ ی اموال عمومی در بازار و خرید و فروش آن­ها ممنوع است؛ بنابراین نمی ­توان شرط مالیت را درخصوص اموال عمومی و درموضوع بحث حاضر، منابع طبیعی احراز کرد؛ حال آن­که مالیت، پیش ­شرط اعتبار وقف است.

از دیگرسو، مفهوم اموال عمومی و منابع طبیعی در حقوق مدرن، برابر با مفهوم انفال در فقه است. مساله­ ی اصلی آن است که حکومت اسلامی، به نمایندگی از مردم، متصرف انفال و ازجمله منابع طبیعی است. این امر، به ­ویژه در مقررات قانون مدنی و درخصوص حیازت مباحات متجلی است؛ حکومت ایران، در دوره ­ی پهلوی اول و در زمان تصویب قانون مدنی، مدعی برخورداری از مشروعیت شرعی نبوده ­است؛ به همین دلیل، قانون مدنی، به مباحات، گستره ­ی وسیعی اختصاص داده و قوانین مربوط به ملی ­سازی، مستقلا و خارج از چارچوب قانون مدنی به تصویب رسیده­ است. در مقابل، حکومت ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خود را برخوردار از مشروعیت شرعی می­داند که در نتیجه ­ی چنین تفسیری، گستره ­ی مباحات، محدود و گستره­ ی انفال، به ­طرز چشمگیری افزایش یافته­است. نکته این­جاست که انفال را نمی­توان وقف کرد؛ بنابراین از رویکرد شریعت نیز کوه ­ها، رودخانه­ ها، دشت­ ها، معادن و به­ طور کلی مصادیق منابع طبیعی، در اختیار حکومت اسلامی است و وقف آن ناممکن است.

باتوجه به این توضیحات وقف ­نامه ­های مربوط به محدوده ­هایی از کوه دماوند، معتبر نخواهدبود، چه آن­که منابع طبیعی، مال، در معنای دقیق کلمه نیستند و متصرف آن­ها به ­عنوان بخشی از انفال، حکومت اسلامی است.

 

 

مقالات دیگر :گروه اقتصادی با منافع مشترک و مقررات قانون تجارت

 

جهت دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر کارشناسان موسسه حقوقی فرصت در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.

eyJpZCI6IjE3IiwibGFiZWwiOiJcdTA2MzlcdTA2NDVcdTA2NDhcdTA2NDVcdTA2Y2MiLCJhY3RpdmUiOiIxIiwib3JpZ2luYWxfaWQiOiI3IiwidW5pcXVlX2lkIjoiYmpsMTdhIiwicGFyYW1zIjp7ImVuYWJsZUZvck1lbWJlcnNoaXAiOiIwIiwidHBsIjp7IndpZHRoIjoiMTAwIiwid2lkdGhfbWVhc3VyZSI6IiUiLCJiZ190eXBlXzAiOiJub25lIiwiYmdfaW1nXzAiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8wIjoiI2ZmZmZmZiIsImJnX3R5cGVfMSI6ImNvbG9yIiwiYmdfaW1nXzEiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8xIjoiIzAwMDAwMCIsImJnX3R5cGVfMiI6ImNvbG9yIiwiYmdfaW1nXzIiOiIiLCJiZ19jb2xvcl8yIjoiIzAwMDAwMCIsImJnX3R5cGVfMyI6Im5vbmUiLCJiZ19pbWdfMyI6IiIsImJnX2NvbG9yXzMiOiIjMWU3M2JlIiwiZmllbGRfZXJyb3JfaW52YWxpZCI6IiIsImZvcm1fc2VudF9tc2ciOiJcdTA2NDVcdTA2NDZcdTA2MmFcdTA2MzhcdTA2MzEgXHUwNjJhXHUwNjQ1XHUwNjI3XHUwNjMzIFx1MDZhOVx1MDYyN1x1MDYzMVx1MDYzNFx1MDY0Nlx1MDYyN1x1MDYzM1x1MDYyN1x1MDY0NiBcdTA2NDVcdTA2MmZcdTA2Y2NcdTA2MzFcdTA2Y2NcdTA2MmEgXHUwNjI3XHUwNjJmXHUwNjM5XHUwNjI3IFx1MDY0NVx1MDYyNyBcdTA2MjhcdTA2MjdcdTA2MzRcdTA2Y2NcdTA2MmYhIiwiZm9ybV9zZW50X21zZ19jb2xvciI6IiNiZmJmYmYiLCJoaWRlX29uX3N1Ym1pdCI6IjEiLCJyZWRpcmVjdF9vbl9zdWJtaXQiOiIiLCJ0ZXN0X2VtYWlsIjoiZm9yc2F0bGF3ZmlybUBnbWFpbC5jb20iLCJzYXZlX2NvbnRhY3RzIjoiMSIsImV4cF9kZWxpbSI6IjsiLCJmYl9jb252ZXJ0X2Jhc2UiOiIiLCJmaWVsZF93cmFwcGVyIjoiPGRpdiBbZmllbGRfc2hlbGxfY2xhc3Nlc10gW2ZpZWxkX3NoZWxsX3N0eWxlc10+W2ZpZWxkXTxcL2Rpdj4ifSwiZmllbGRzIjpbeyJic19jbGFzc19pZCI6IjEyIiwibmFtZSI6ImZpcnN0X25hbWUiLCJsYWJlbCI6IiIsInBsYWNlaG9sZGVyIjoiXHUwNjQ2XHUwNjI3XHUwNjQ1IFx1MDY0OCBcdTA2NDZcdTA2MjdcdTA2NDUgXHUwNjJlXHUwNjI3XHUwNjQ2XHUwNjQ4XHUwNjI3XHUwNjJmXHUwNmFmXHUwNmNjIiwidmFsdWUiOiIiLCJ2YWx1ZV9wcmVzZXQiOiIiLCJodG1sIjoidGV4dCIsIm1hbmRhdG9yeSI6IjEiLCJtaW5fc2l6ZSI6IiIsIm1heF9zaXplIjoiIiwiYWRkX2NsYXNzZXMiOiIiLCJhZGRfc3R5bGVzIjoiIiwiYWRkX2F0dHIiOiIiLCJ2bl9vbmx5X251bWJlciI6IjAiLCJ2bl9vbmx5X2xldHRlcnMiOiIwIiwidm5fcGF0dGVybiI6IjAiLCJ2bl9lcXVhbCI6IiIsImljb25fY2xhc3MiOiIiLCJpY29uX3NpemUiOiIiLCJpY29uX2NvbG9yIjoiIiwidGVybXMiOiIifSx7ImJzX2NsYXNzX2lkIjoiMTIiLCJuYW1lIjoiZW1haWwiLCJsYWJlbCI6IiIsInBsYWNlaG9sZGVyIjoiXHUwNjIyXHUwNjJmXHUwNjMxXHUwNjMzIFx1MDYyN1x1MDZjY1x1MDY0NVx1MDZjY1x1MDY0NCIsInZhbHVlIjoiIiwidmFsdWVfcHJlc2V0IjoiIiwiaHRtbCI6ImVtYWlsIiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJzdWJqZWN0IiwibGFiZWwiOiIiLCJwbGFjZWhvbGRlciI6Ilx1MDYzNFx1MDY0NVx1MDYyN1x1MDYzMVx1MDY0NyBcdTA2MmFcdTA2NDVcdTA2MjdcdTA2MzMiLCJ2YWx1ZSI6IiIsInZhbHVlX3ByZXNldCI6IiIsImh0bWwiOiJ0ZXh0IiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJtZXNzYWdlIiwibGFiZWwiOiIiLCJwbGFjZWhvbGRlciI6Ilx1MDYyYVx1MDY0OFx1MDYzNlx1MDZjY1x1MDYyZFx1MDYyN1x1MDYyYSBcdTA2MmNcdTA2NDdcdTA2MmEgXHUwNjJmXHUwNjMxXHUwNmNjXHUwNjI3XHUwNjQxXHUwNjJhIFx1MDY0NVx1MDYzNFx1MDYyN1x1MDY0OFx1MDYzMVx1MDY0NyIsInZhbHVlIjoiIiwidmFsdWVfcHJlc2V0IjoiIiwiaHRtbCI6InRleHRhcmVhIiwibWFuZGF0b3J5IjoiMSIsIm1pbl9zaXplIjoiIiwibWF4X3NpemUiOiIiLCJhZGRfY2xhc3NlcyI6IiIsImFkZF9zdHlsZXMiOiIiLCJhZGRfYXR0ciI6IiIsInZuX29ubHlfbnVtYmVyIjoiMCIsInZuX29ubHlfbGV0dGVycyI6IjAiLCJ2bl9wYXR0ZXJuIjoiMCIsInZuX2VxdWFsIjoiIiwiaWNvbl9jbGFzcyI6IiIsImljb25fc2l6ZSI6IiIsImljb25fY29sb3IiOiIiLCJ0ZXJtcyI6IiJ9LHsiYnNfY2xhc3NfaWQiOiIxMiIsIm5hbWUiOiJzZW5kIiwibGFiZWwiOiJcdTA2MjdcdTA2MzFcdTA2MzNcdTA2MjdcdTA2NDQiLCJodG1sIjoic3VibWl0IiwiYWRkX2NsYXNzZXMiOiIiLCJhZGRfc3R5bGVzIjoiIiwiYWRkX2F0dHIiOiIiLCJpY29uX2NsYXNzIjoiIiwiaWNvbl9zaXplIjoiIiwiaWNvbl9jb2xvciI6IiIsInRlcm1zIjoiIn1dLCJvcHRzX2F0dHJzIjp7ImJnX251bWJlciI6IjQifX0sImltZ19wcmV2aWV3IjoibGlnaHQtZ3JleS5wbmciLCJ2aWV3cyI6IjE4NDk2NCIsInVuaXF1ZV92aWV3cyI6IjE1Mzc0NyIsImFjdGlvbnMiOiI3NCIsInNvcnRfb3JkZXIiOiI3IiwiaXNfcHJvIjoiMCIsImFiX2lkIjoiMCIsImRhdGVfY3JlYXRlZCI6IjIwMTktMDUtMTEgMTE6Mzc6NTMiLCJpbWdfcHJldmlld191cmwiOiJodHRwczpcL1wvZm9yc2F0bGF3ZmlybS5jb21cL3dwLWNvbnRlbnRcL3BsdWdpbnNcL2NvbnRhY3QtZm9ybS1ieS1zdXBzeXN0aWNcL2Fzc2V0c1wvZm9ybXNcL2ltZ1wvcHJldmlld1wvbGlnaHQtZ3JleS5wbmciLCJ2aWV3X2lkIjoiMTdfODQyMDEwIiwidmlld19odG1sX2lkIjoiY3NwRm9ybVNoZWxsXzE3Xzg0MjAxMCIsImNvbm5lY3RfaGFzaCI6ImM5ZTg3YTUyNGExNGI5MDQyMTY0ODg1MDM0OTYxOTUxIn0=

نظری دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Call Now Buttonتماس با ما