ایران و استارلینک

ایران و استارلینک ؛ نسل جدید اینترنت ماهواره ای

مریم احمدی فالحی

موسسه حقوقی و داوری بین المللی فرصت

بحث داغ این روزهای فضای مجازی قابلیت استفاده از اینترنت ماهواره ای است که به وسیله شرکت اسپیس ایکس راه اندازی شده است.اینترنت ماهواره ای پدیده‌ه ای جدید نیست و شرکت‌هایی چون ویاست(ViaSAt) و هیوزنت(HughesNet) اینترنت ماهواره ای ارائه می دهند و مشترکینی نیز دارند. اما تفاوت استارلینک با مدل های قبلی در این است که اولین استارلینک قرار است تبدیل به پروژه فرامرزی و جهانی شود و سرویس‌دهی اش در منطقه‌ جغرافیایی خاصی نخواهد بود و ثانیاً پهنای باند بیشتر و تاخیر کمی خواهد داشت و سرعت بیشتری دارد و دلیل این امر قرارگیری ماهواره های فرستنده استارلینک در مدار پایینی زمین است یعنی در فاصله نزدیکتر به زمین،که همین امر باعث کم شدن تاخیر اینترنت شده و تاخیر اینترنت ماهواره ای در محاسبه، کم تر از اینترنت فیبر نوری می‌شود. در سایت رسمی استارلینک فاصله ماهواره‌ها را ۶۰ برابر نزدیکتر از موارد قبلی به زمین دانسته و این عامل را راهی برای بهبود اینترنت ماهواره‌ای و استفاده از آن در جهت تماس آنلاین و تصویری و بازی های آنلاین می داند.ایلان ماسک بنیانگذار و مدیر عامل اجرایی اسپیس ایکس نوید این را داده که با افزایش ماهواره‌های فرستنده و همچنین نزدیک تر شدن آنها به زمین سرعت اینترنت بهبود یافته و نقاط دسترسی از کره زمین هم بیشتر خواهد شد. هدف اسپیس ایکس مهیاکردن اینترنت برای مناطق کم‌برخوردارتر و مناطق روستایی و دورافتاده وحتی به دنبال گسترش خدمات‌دهی خود در مریخ است! در سایت استارلینک تجهیزات تقریباً ساده را به عنوان گیرنده اینترنت نشان داده است اما آیا این خدمات در ایران فعال است؟ جدای از اینکه فعلا مشخص نیست آیا می‌توان به طور قانونی از این تجهیزات در ایران استفاده کرد یا خیر باید گفت هنوز این سرویس در ایران توسط این شرکت ارائه نمی‌شود و تنها در برخی مناطق با پیش ثبت نام می توانید به محض ارائه سرویس، از آن باخبر شد. بنابر گفته های ایلان‌ماسک این اینترنت جهانی است و مشمول قوانین داخلی کشورها در استفاده از اینترنت نمی‌شود و قرار است در تمام نقاط کره زمین قابل استفاده باشد حتی در ایران (این مسئله در پی پرسش یک کاربر ایرانی از حساب رسمی ایلان ماسک در توییتر بیان شد که خود ایلان ماسک به آن پاسخ داده بود که «ما تا آنجا که می توانیم حمایت خواهیم کرد») اما در جای دیگر گوئین شاتول یکی دیگر از مدیران شرکت گفته است که «به دنبال گرفتن مجوز برای ارائه سرویس‌های ارتباطی در هر کشور هستیم.»

اما به نظر می رسد با توجه به قوانین کشور ایران در خصوص فیلترینگ و همینطور طرح جدید مجلس در خصوص صیانت از فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان های اجتماعی جلوی گرفتن مجوزهای قانونی در ایران گرفته شود و یا حتی برخورد قانونی و محدود ساز با آن شود! البته نقش تحریم هابرعلیه ایران را هم نمیتوان نادیده گرفت زیرا با توجه به تحریم ها بستن قرارداد با ایران کار ساده ای نخواهد بود. اما آیا می‌توان با وجود این ها بازهم از اینترنت ماهواره ای استفاده کرد؟ روی کاغذ بله! با توجه به گفته‌های ایلان ماسک در خصوص تجهیزات و استفاده ازآن به احتمال زیاد در ایران در بازار سیاه رواج پیدا کند و عده ای با پرداخت پول بیشتری آن را تهیه کنند که با توجه به این مسئله احتمالا همه اقشار جامعه نتوانند آن را تهیه کنند. باید دید که قرار است چگونه تجهیزات آن به دست ایرانیان برسد و از آنجا که احتمالاً استفاده از آن شامل پرداخت اشتراک ماهیانه شود ایرانی ها چگونه خواهند توانست اشتراک را تهیه کنند.(این عمل در خصوص سایت های خارجی که به ایران خدمات نمی‌فروشند رواج دارد و ایرانی‌ها از طریق سایت‌های واسطه خدمات را می‌خرند.) شاید بتوان گفت با وجود این مسائل حداقل تا آینده نزدیک، دسترسی به این استارلینک در ایران تقریباً بسیار دشوار خواهد بود.ضمن اینکه شرکت استارلینک میتواند موقعیت جغرافیایی گیرنده هارا تشخیص دهد و آنها را مسدود کرده و همچنین میتواند فرستنده ها را طوری تنظیم کند که در گذر از برخی مناطق سیگنالی نفرستند و احتمالا از این قابلیت برای برخی از کشورها که موفق به دریافت مجوز فعالیت از آنها نشده اند استفاده خواهد کرد.

ضمنا با پیچیدن آوازه استارلینک در زمستان سال ۱۳۹۹ شورای عالی فضای مجازی بیکار ننشسته و کارگروهی تشکیل داد با عنوان «مواجهه با خدمات اینترنت ماهواره ای» که در طی آن ابوالحسن فیروزآبادی دبیر این شورا در گفتگو با خبرگزاری مهر نظراتی ارائه داده بود که خلاصه برخی ازآنها ازاین قرار است که باید برای این امر مقرراتی تدوین شود و علاوه بر این، برای آنکه حکمرانی فضای مجازی کشور دچار خدشه نشود باید اقداماتی صورت گیرد… ایشان یکی از اقدامات مهم در این راستا را تقویت شبکه اینترنت ثابت دانسته و عدم توسعه در این مورد را باعث از بین رفتن امنیت فضای مجازی کشور می‌دانند. به نظر می‌رسد که مرکز ملی فضای مجازی،ظرفیت قابل توجهی را در واقع برای مقابله با اینترنت ماهواره‌ای در نظر گرفته است بنابراین باید دید که درآینده نه چندان دور آیا مقرراتی در این خصوص به تصویب خواهد رسید یا خیر.

مقالات دیگر : قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

جهت دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر کارشناسان موسسه حقوقی فرصت در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.