پرداخت نفقه اقارب

پرداخت نفقه اقارب

پرداخت نفقه اقارب

موسسه حقوقی و داوری بین المللی فرصت

مریم احمدی فالحی

در شرایطی خاص در حقوق ایران شخص ملزم می شود نفقه اقارب نسبی خود را بپردازد. این پرداخت بنابر خطی عمودی رو به بالا و رو به پایین است. (یعنی آباء و اجداد و اولاد) اینگونه شخص تکلیفی به پرداخت نفقه به اقارب افقی (خواهران و برادران و اعمام و اخوال و فرزندانشان) ندارد.(ماده 1196 ق. م)

در صورتی که شخص مستحق نفقه فاقد اموال کافی برای گذران معاش نباشد باید به او نفقه پرداخت شود(ماده 1197 ق.م). همچنین شرایط دیگری نیز باید در مستحق نفقه جمع شود تا تادیه نفقه به او واجب شود از جمله اینکه قدرت اشتغال نیز نداشته باشد و نتواند معیشت خویش را تامین نماید این حال می‌تواند ناشی از ناتوانی و ازکارافتادگی باشد یا به علت عدم وجود شغل در جامعه باشد. (ماده 1197 ق.م) و اینکه شخص پرداخت کننده این نفقه، باید توان پرداخت این مقدار را داشته باشد و با پرداخت نفقه، خود دچار مضیقه و تنگدستی نشود.

تأدیه نفقه اولاد

پرداخت نفقه اولاد به این صورت است که باید ترتیب طولی در آن رعایت شود، به این شکل که وظیفه پرداخت نفقه اولاد در وهله اول بر عهده پدر است. در صورت فوت پدر یا عدم توانایی او در پرداخت بر عهده اجداد پدری با رعایت شرط الاقرب‌فالاقرب است. در صورت نبود اجداد پدری یا عدم توانایی آن‌ها بر عهده مادر است. و اگر مادر زنده نباشد یا قادر به انفاق نباشد با رعایت شرط اللاقرب‌فالاقرب بر عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری است که به صورت مساوی پرداخت می‌کنند. یعنی پدر و پدربزرگ پدری و مادر قادر به پرداخت نفقه نباشند؛ نفقه به صورت مساوی از سوی پدربزرگ مادری و مادربزرگ مادری و مادربزرگ پدری تأدیه می‌شود. (ماده 1199 ق.م)

تأدیه نفقه پدر و مادر

نفقه ابوین با رعایت شرط الاقرب‌فالاقرب بر دوش اولاد و اولادِ اولاد است و تفاوتی بین فرزند دختر و پسر نیست به این شکل که در صورت داشتن ابوینی که نیاز به پرداخت خرجی دارند، اگر دارای یک پسر و یک دختر باشند پرداخت نفقه میان آنها تقسیم می‌شود. اگر سه فرزند داشته باشند بر سه تقسیم می‌شود و الی آخر. اما اگر یکی از آن‌ها توان پرداخت نداشته باشد بین باقی فرزندان تقسیم می‌شود. حال اگر فرزند و نوه باهم در قید حیات باشند، نفقه بر عهده فرزندان است و اگر فرزندان در قید حیات نباشند و یا تمکن مالی نداشته باشند نوه‌ها باید نفقه را بپردازند. (ماده 1200 ق .م)

تعدد اشخاص ملزم به انفاق

اگر فردی هم در خط عمودی صعودی(آبا و اجداد) و هم در خط عمودی نزولی(اولاد) اقارب مستحق نفقه داشته باشد که از حیث درجه با هم مساوی هستند، باید نفقه را به حصه مساوی بینشان تقسیم نماید.

بنابراین اگر فردی که مستحق نفقه است پدر و مادر و اولاد داشته باشد، نفقه‌اش را باید پدرش و اولادش به صورت مساوی تأدیه نمایند و اگر مستحق نفقه مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه‌اش را باید مادر و اولاد بلافصل متساویاً بپردازند. سهم اولاد هم در صورت تعدد بین اولاد تقسیم می‌شود مثلا اگر فردی پدر و سه اولاد بلافصل داشته باشد نیمی را پدر تادیه می‎کند و نیم دیگر نفقه صرف نظر از جنسیت فرزندان بین آنها تقسیم می‌شود و اگر یکی از فرزندان توان مالی نداشته باشد بین باقی تقسیم می‌شود. (ماده 1201 ق.م)

تعدد افراد واجب النفقه

اگر فردی افراد واجب النفقه متعدد داشته باشد و نتواند نفقه همه را بپردازد اولویت با چه کسی است؟

ابتدا نفقه زوجه دائم در اولویت است، و در مرحله بعد نفقه اقارب عمودی نزولی یعنی اولاد و نوادگان، که دراین حالت اولاد اولویت بر نوادگان دارند. در مرحله بعد، نفقه اقارب عمودی صعودی یعنی پدر و مادر و اجداد و جدات واجب می‌شوند که البته پدر و مادر خود فرد اولویت داشته و اگر هنوز فردی توان پرداخت داشته باشد اجداد و جدات نیز بر عهده او خواهد بود. مرحله آخر زوجه حاصل از نکاح موقت است، اگر توافق بر نفقه شده باشد. و دلیل اینکه زوجه موقت در اولویت آخر است به این دلیل است که پرداخت نفقه زوجه دائم و اقارب الزام قانونی و آمره است ولی پرداخت نفقه زوجه موقت یک الزام قراردادی است و قانون اجباری در این امر معین ننموده، و در حقوق ایران نیز الزامات قانونی آمره هستند و بر الزامات قراردادی مقدم‌اند.

مقالات دیگر :

عقد استصناع در حقوق ایران

نظری دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

Call Now Buttonتماس با ما