تفاوت ساختار سازمان های دولتی و وزارتخانه ها

تفاوت ساختار سازمان های دولتی و وزارتخانه ها – موسسه حقوقی فرصت

 دکتر سید عرفان لاجوردی مدیرعامل موسسه حقوقی فرصت :

به­‌صورت سنتی، وزارتخانه ها، ساختارهایی هستند با وسعت بوروکراتیک چشم گیر؛ البته، بوروکراسی را نباید به به دیوان سالاری کاغذبازانه تقیل داد. دیوان سالاری، یکی از ویژگی های ستُرگ دولت مدرن است که به قدرت سیاسی این امکان را می دهد تا اقتدار خود را در هر جا و بر هر کس اِعمال کند؛ بدین ترتیب، کارایی قدرت سیاسی، تاحد زیادی، تابع کارایی و اثربخشی دیوان سالاری دولت است. از دیگر سو، سازمان ها، در میان دستگاه های اجرایی، نهادهایی با دیوان سالاری محدودند؛ و بر همین اساس از آن ها انتظار نمی رود، کارکردی گسترده را نمایندگی کنند. صدالبته، محدودیت یا گستردگی فعالیت های اجرایی سازمان های دولتی، تابع تحولات تاریخی نیز هست؛ به عنوان نمونه، در بدو پیدایش سازمان حفاظت از محیط زیست، ایده ی نخستین آن بود که علاقه مندان به شکار در حفاظت از جمعیت جانوری، مشارکتی، عموما خود خواسته را به نمایش بگذاردند؛ امروز، اما، محیط زیست، در کنار مساله ی آب – که خود رابطه ای تنگاتنگ با محیط زیست دارد – و نقدینگی، به یکی از سه ابرچالش جدی ایران، بدل شده است. بر همین اساس، و به عنوان نمونه، نمی توان انتظار داشت دیوان سالاری محدود سازمان حفاظت از محیط زیست، با نیازهای کنونی، سازگار باشد.

سازمانها، به علاوه، در برابر وزارتخانه ها، گاه، وظایف سیاستگذاری – و نه اجرایی – را برعهده دارند. بهترین نمونه سازمان سیاستگذار، سازمان برنامه و بودجه است. در این چشم انداز، سازمان ها، می بایست کارایی و اثربخشیِ دوچندانی در برابر سایر دستگاه های اجرایی از خود بروز دهند. نهادهای دولتی، اما، دست کم از ابتدای دهه ی پنجاه خورشیدی، در این زمینه، تهی دست بوده اند؛ و مذاقی اجرایی – عملیاتی را از خود بروز داده اند که عموما نیز ناکارا بوده است. بدین ترتیب نهادهای سیاستگذار، عموما، به تولید اسنادی اشتغال دارند که تعارفاتی اداری بیش نیستند.

محدودیت دیوانسالارانه و تمرکز بر سیاستگذاری، موجب می شود، سازمان ها، در برابر وزارتخانه ها، از بودجه هایی هنگفت برخوردار نباشند. برهمین اساس، مصرف بهینه ی بودجه در سازمان ها، و تخصیص بخش قابل توجهی از آن به هزینه ی دستمزد نیروی انسانی متخصص، اهمیتی دوچندان می یابد.

براساس توضیحات پیش گفته، سه معیار در ارزیابی وضعیت سازمان های دولتی در دسترس قرار می گیرد: محدودیت دیوان سالاری، تمرکز بر سیاستگذاری و محدودیت بودجه. آن چه از درون، سازمان های دولتی را علاقه مند می کند تا به ساختارهای وزارتخانه ای بدل شوند، میل آن هاست به توسعه ی دیوان سالاری و اقدامات اجرایی در کنار امکان مطالبه ی بودجه ی بیشتر از دولت.

بررسی تفاوت هکینگ و دسترسی غیرمجاز

جهت دریافت مشاوره با پر کردن فرم زیر کارشناسان موسسه حقوقی فرصت در اولین فرصت با شما تماس خواهند گرفت.